De winnaar van de Pritzker Prize in 2025 – een prijs die wordt vergeleken met de Nobelprijs voor architectuur – Liu Jiakun is de derde Chinese architect die met deze onderscheiding wordt geëerd, na Wang Shu in 2012 en Ieoh Ming Pei in 1983.
In tegenstelling tot zijn illustere voorgangers heeft Liu Jiakun de schijnwerpers altijd gemeden en zijn werk liever geworteld in de realiteit en het gewone, zijn “alledaagse materialen” zoals hij ze graag noemt. Deze prijs erkent zijn vasthoudende, ethische en diep menselijke betrokkenheid bij de transformaties die plaatsvinden in het hedendaagse China. De jonge Liu, geboren in 1956 in Chengdu in Sishuan, zag voor zichzelf al een succesvolle carrière in de kunst of literatuur weggelegd, maar vond uiteindelijk zin in zijn leven door architectuur te gaan studeren. Hij is diep verbonden met China en heeft daar zijn hele oeuvre opgebouwd. Bijgenaamd “de architect van het alledaagse”, pleit hij voor bescheiden ontwerpen die ten dienste staan van lokale gemeenschappen, met een sterke band met lokale bronnen en tradities. In tegenstelling tot spectaculaire lijnen en glazen torens geeft hij de voorkeur aan eenvoudige vormen, gerecyclede materialen en open, inclusieve structuren.
Een van zijn meest emblematische projecten – het West-dorp in Chengdu – illustreert deze benadering: een hybride complex dat woningen, culturele ruimtes en winkels combineert, ontworpen als een organische uitbreiding van het stedelijk weefsel. De gebouwen zijn bescheiden, de circulatie vrij en de materialen hergebruikt. Architectuur is hier geen monument, maar een levende, gedeelde omgeving die samen met de bewoners evolueert. Na de aardbeving in Wenchuan in 2008 vestigde Liu zich als pionier op het gebied van hergebruik, waarbij hij zich ertoe verbond te herbouwen met het puin van de ramp. Deze praktijk, die zowel economisch als symbolisch is, heeft de baksteen – gemaakt van deze ruïnes – verheven tot totem van veerkracht. Elke baksteen draagt een herinnering in zich, een verleden dat opnieuw moet worden geïntegreerd in het heden.
Met deze benadering geeft Liu Jiakun de architectuur zowel een sociale als een esthetische herstellende functie. Andere belangrijke realisaties, zoals het Luyeyuan Stone Sculpture Art Museum en het Suzhou Imperial Kiln Brick Museum – een eerbetoon aan dit nederige materiaal – werden geprezen door de Pritzker-jury, die verklaarde: “in een wereldwijde context waarin architectuur worstelt om adequate antwoorden te vinden op snel evoluerende sociale en ecologische uitdagingen, heeft Liu Jiakun overtuigende antwoorden gegeven die ook het alledaagse leven van mensen vieren.”Door het gewone tot het uitzonderlijke te verheffen, herinnert Liu Jiakun ons eraan dat architectuur een daad van zorg kan en moet zijn. Een langzaam, onopvallend werk, maar wel een dat niet essentiëler kan zijn.
DOOR ISABELLE JEANPIERRE