Bijgewerkt op 12 januari 2023

De kunst van het genezen: geneeskunde en mensen

Door Shana Devleschoudere
Deel op Delen op Linkedin

Gezondheid is meer dan de stilte van de organen. Het is gebaseerd op meerdere factoren, hetzij fysiek, psychologisch, emotioneel, seksueel of sociaal. In zijn nieuwe boek L'art de soigner pleit oncoloog Dr. Alain Toledano voor een vorm van geneeskunde die beter luistert naar de patiënt en waarin elke wetenschappelijke discipline haar rechtmatige plaats vindt in een holistische visie.

L'Éventail - Uw boek belicht de disfuncties in de patiëntenzorg, een zeker wantrouwen tegenover de traditionele geneeskunde en zelfs de rage naar zogenaamde "zachte" of "alternatieve" geneesmiddelen. Wat is uw standpunt als arts?
Alain Toledano - Ik zou het nooit hebben over alternatieve of zachte geneesmiddelen, omdat we ons semantisch gezien op een verdeelde manier zouden positioneren. Medicijnen zijn alle middelen die gebruikt worden om ziekten, verwondingen en handicaps te verlichten, te voorkomen en te behandelen. Woorden genezen, maar doden ook. Er is geen reden om een parallellisme of een alternatief te creëren voor de definitie van wat geneeskunde is, namelijk "één". De integratie van niet-drugsinterventies is complementair. Deze supergeneeskunde moet integratief zijn. De ziekte moet worden behandeld met het beste wat de wetenschap te bieden heeft, maar bovenal moet de patiënt worden verzorgd. De term "zorg" heeft hier zijn volle betekenis.

- Je hebt het over de emoties die de patiënt uit in je boek. Laat een consult van 15 minuten ruimte voor gevoelens en vertrouwen?
- Gemiddeld onderbreekt de arts de patiënt na 23 seconden voordat hij een diagnose stelt. De filosoof Emmanuel Levinas sprak van de "ethiek van de anderen". Wij hebben een plicht tegenover de ander die kwetsbaarder is, door te werken met een affectief kader, een sentimentele basis, de stemming van de dag die uiteindelijk de herhaling is van basisemoties. Het werk aan affecten, gevoelens, is een echt onderwerp. Wij houden ons bezig met het risico en de perceptie daarvan door de patiënt. Mensen zitten vaak gevangen in hun angst, die niet alleen beperkt blijft tot de ziekte. Er zijn ook gevoelens van isolatie, dingen die de pure fysica ondermijnen en overstijgen. Het is eerder de bevordering van het individu op een globale manier, van een houding ten opzichte van hem, van een kwaliteit van luisteren, van aanwezigheid, van aandacht, van een sociale dimensie ten opzichte van de ander met een nieuwe ethiek van zorg, van zorg dragen. Er zijn maatschappelijke waarden die kunnen worden opgelegd, zoals emotionele beschikbaarheid en emotionele verantwoordelijkheid. Dit alles verandert de relatie met de ander. De filosofische doctrine van onze samenleving is nog steeds gericht op consumptie, recht en verantwoordelijkheid, en zou gericht kunnen zijn op plicht en moreel engagement, plicht tegenover de ander.

- In december 2018 ontstond het Institut Rafaël in de buurt van Parijs. Dit centrum voor integratieve geneeskunde ontvangt nu veel patiënten. Wat is het doel van dit instituut? Hoe wordt het gefinancierd?
- Raphael is de engel van de genezing. Samen met een team van zorgverleners hebben we besloten een nieuw ondersteuningsprogramma op te zetten dat gericht is op voeding, emotioneel beheer, lichaamsbeweging, welzijn, luisteren en terugkeer naar werk. Wij willen van een geneeskunde waarin de ziekte centraal staat naar een geneeskunde waarin het individu en zijn of haar levensproject centraal staan. In drie en een half jaar tijd hebben we 3.200 nieuwe patiënten verwelkomd en 52.000 gratis behandelingen aangeboden om niemand uit te sluiten. Om ons te financieren hebben wij een beroep gedaan op de vrijgevigheid van mecenassen, op giften van particulieren en ook van bedrijven. Wij willen dit systeem aanbieden aan alle patiënten die lijden aan chronische ziekten en kanker. Wij hebben de voordelen kunnen aantonen op het gebied van vermindering van depressies, slaapstoornissen, transit, gevoelens van isolement, enz. Zij vereisen een aanpak die tijd kost en die de ander in zijn of haar volheid beschouwt.

In Frankrijk is het gezondheidsbudget goed voor 260 miljard euro. Sommige medici ervaren een zingevingscrisis. We moeten nadenken over preventie, revalidatie en vooral over een geneeskunde waarin de mens centraal staat en niet alleen de ziekte. Om ons systeem te verbeteren, moeten we overwegen het te veranderen zodat het efficiënter wordt. Een op de twee doosjes medicijnen wordt weggegooid, wat betekent dat er 7 miljard euro verloren gaat. Daarmee zou meer omvattende en duurzame zorg kunnen worden gefinancierd. Chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten zijn zeer duur. Door ze stroomopwaarts te voorkomen kunnen de uitgaven stroomafwaarts worden verlaagd. Het is belangrijk om het hele systeem te herzien en te hervormen.


Artikel geschreven door Sylvie Dejardin, gepubliceerd op Eventail.be. Vind andere artikelen over gastronomie, maar ook over de gotha, kunst en cultuur, mode, decoratie en erfgoed en ondernemerschap op www.eventail.be.