Vorige maand overleed de kunstenares Isabelle de Borchgrave, die door iedereen liefkozend “Bébelle” werd genoemd. Wat gebeurt er nu met haar immateriële erfgoed – haar knowhow en haar merk? In Frankrijk is Stéphane Bern belast met de Erfgoedmissie. Zijn taak is het identificeren, bewaren en promoten van erfgoed in al zijn diversiteit. En de bijbehorende loterij is een groot succes !
Het volgende LOBBY magazine is gewijd aan Erfgoed. Een kans om erover te praten met de oprichter van het tijdschrift en … mederedacteur van deze vrijdagnieuwsbrief.
“Erfgoed bewaren: noodzaak of verlangen? Het is op zijn zachtst gezegd een veelbesproken vraag. Daarom hebben de redacteuren van LOBBY besloten om de kwestie frontaal aan te pakken en er het volgende nummer aan te wijden. Het winternummer. Maar voordat we de puntjes op de i zetten en de confrontatie aangaan met de verschillende standpunten en argumenten, vonden we het belangrijk om de contouren van de vraag te definiëren in het gezelschap van François Didisheim, de oprichter van LOBBY.
Laten we bij het begin beginnen: wat bedoelen we tegenwoordig met erfgoed? “Een bijzonder inspirerend woord omdat het alle vormen van begrippen omvat waarin gewone stervelingen vervulling kunnen vinden: onroerend goed, bouw, geschiedenis, financiën, kunst, geneeskunde, cultuur, onderwijs, erfgoed, kennis, enz. Erfgoed, of liever erfgoed, zoals we kunnen zien, is veel en gevarieerd. Zo ook de manieren waarop ze kunnen worden beschermd en doorgegeven. Dat roept een aantal vragen op…
Is erfgoed een zaak van de staat of van het hart? Met andere woorden, is het aan de autoriteiten om te beschermen wat zij als erfgoed beschouwen, of is het aan individuele burgers om dat te doen, ieder volgens zijn eigen criteria en middelen? “Publieke initiatieven zoals de “Loto Patrimoine” van Stéphane Bern in Frankrijk, of het succes van de “Dag van het Erfgoed” in Frankrijk, tonen aan dat steun van de staat of van beroemdheden de mobilisatie van de bevolking rond deze zaak versterkt. Het “Loto Patrimoine”-fonds heeft inderdaad geholpen om veel bedreigde Franse monumenten te redden, wat een ongekende golf van belangstelling en financiering heeft gegenereerd. Deze aanpak raakt echter ook aan de ideologie van erfgoed: behouden we, tegen hoge kosten, wat belangrijk is voor iedereen of voor sommigen? Voorlopig blijft de vraag nog open…
Een andere vraag: is erfgoed van iedereen? En Didisheim antwoordt opnieuw: “Nee, erfgoed is niet alleen gemeenschappelijk erfgoed. Het raakt ook de privésfeer. Nicolas D’Ieteren, die het aandeel van zijn neef in de D’Ieteren Groep overneemt, toont aan hoezeer familie-erfgoed een kwestie van machtsconcentratie kan worden”. Met, onvermijdelijk, een sterke economische impact. “Anderzijds roept het overlijden van de briljante ontwerpster Isabelle de Borchgrave vragen op over de toekomst van haar merk. Zal dit immateriële erfgoed, haar knowhow, overleven? De rol van de ‘erfgenamen’ in het familie-erfgoed is dus overheersend. En hun wensen, verlangens en ambities zijn doorslaggevend.
Andere onderwerpen zullen de komende weken aan bod komen. Deze omvatten het verschil tussen herinnering en moderniteit, sport en cultuur als erfgoed en zelfs de sporen die beroemdheden achterlaten als ze sterven. Al deze vragen komen aan bod in de volgende LOBBY, die vanaf 26 november verkrijgbaar is.
Laten we ons tot slot wenden tot Lucie Aubrac, de beroemde Franse verzetsstrijdster die in haar grote wijsheid ooit zei: “Wanneer een kunstwerk wordt vernietigd, wordt het erfgoed van de mensheid beschadigd, en dat is onvervangbaar”. Dat zullen we de komende weken laten zien.