Bijgewerkt op 29 september 2022

Ontdek meer over het Bilbao-effect!

Door Shana Devleschoudere
Deel op Delen op Linkedin

Wij vervolgen onze serie over de banden tussen onroerend goed en iconisch erfgoed met een architect, en niet de minste, die er zijn specialiteit van heeft gemaakt.

De tijd dat architecten een gesloten kaste waren, dat elke nieuwe aanwezigheid als verdacht werd beschouwd en dat het werk vooral discreet moest blijven, ligt ver achter ons. Vandaag de dag is het beroep een droom en sommigen zijn met hun steeds originelere en gedurfdere creaties de sterren van hun vak geworden... starchitecten! Dit neologisme is voorbehouden aan slechts een handvol, bekend en erkend in de hele wereld. Dit is het geval van degene op wie we ons vandaag gaan richten: Frank Gehry zelf!
De kleine Frank Owen Goldberg (zijn echte naam), geboren in 1929 in Toronto, Canada, heeft zijn ongewone karakter ongetwijfeld gevormd. Dit is vaak het geval met de groten der aarde, ongeacht hun vakgebied. Vaak wordt opgemerkt dat als je in hun verleden duikt, je een trigger kunt vinden die, naast hun natuurlijke talent natuurlijk, hun succes kan verklaren. Voor de Gehrys is het leven niet gemakkelijk. Frank's vader, een gezin met zeer bescheiden middelen, verhuisde naar Toronto na een miserabele jeugd in New York, waar hij verschillende banen had. Onze man, die nog een kind is, ontvlucht de sombere werkelijkheid allereerst in boeken. Na bestudering van de Talmoed las hij onder meer Shakespeare, Tennyson en Conrad. Muziek was een andere ontsnapping. Klassieke muziek en ook jazz. Vooral jazz!
In dit stadium maakt dit alles nog geen architect. De echte openbaring zou komen in Los Angeles. Het was zijn vader die hem aanspoorde om te gaan studeren, omdat hij zag dat de zoon die hij was niet wist wat hij met zijn leven aan moest. Goed geïnspireerd volgde hij het advies van zijn vader op. Hij ging in 1949 naar de Universiteit van South Carolina en studeerde vijf jaar later af als architect. Na een korte studie stedenbouw aan de universiteit van Harvard maakte hij een uitgebreide studiereis, met name naar Parijs.
Als gerespecteerd architect veranderde hij echt van dimensie in 1997 met de opening van "zijn" Guggenheim Museum in Bilbao, met zijn sculpturale uiterlijk en dansende vormen, die alle wetten van de bouw tarten. Zijn stokpaardje - de deconstructivistische benadering - werd tot een hoogtepunt gebracht met behulp van innovatieve luchtvaartcomputersoftware waarmee hij de organische vormen en golvingen die hij voor ogen had, kon benaderen. Het effect is zo groot dat dit museum Bilbao uit de economische malaise heeft geholpen waarin het lange tijd had verkeerd. De architect zelf kan het nog steeds niet geloven: "Het museum heeft de stad veranderd, die nu heel anders is dan toen ik er voor het eerst kwam, het is een soort economisch-artistiek wonder". Het is een soort economisch-artistiek wonder." Er wordt gesproken over het "Bilbao effect"! En iedereen jaagt er sindsdien op, ook in ons land. Het door Santiago Calatrava ontworpen station Guillemins in Luik bijvoorbeeld (en binnenkort dat van Bergen?) is een van de meest gefotografeerde monumenten in Luik geworden.
Gehry's prestaties, die nu unaniem zijn onder zijn vakgenoten (en daarbuiten), zijn ons vaak bekend, zonder dat we altijd weten dat hij het is die erachter zit. De Cinémathèque Française in Parijs is bijvoorbeeld een ware tempel voor filmliefhebbers. Ook in Parijs is er de Louis Vuitton Foundation. De architect kreeg in 2001 de opdracht van Bernard Arnault om er de stichting van het luxemerk in onder te brengen en het gebouw is een glazen vat omringd door water. Andere voorbeelden zijn de wolkenkrabber Opus in Hongkong, het IAC-gebouw in New York en het Maison Dansante in Praag. Voor dit laatste gaf de ING Groep Gehry een vrijwel onbeperkt budget om zijn kantoren te ontwerpen en te bouwen. En Gehry gaf leven aan een gebouw dat uit twee delen bestaat. Visueel denk je te kijken naar een man en een vrouw die elkaar omhelzen en dansen in deze gedeconstrueerde architectuur.
Gehry heeft in zijn carrière uiteraard talrijke prijzen ontvangen, waarvan de meest prestigieuze ongetwijfeld de Pritzkerprijs is, die kan worden beschouwd als de Nobelprijs van de architectuur.
Gehry, zeker een groot man, geïnspireerd en inspirerend.
Wil je meer weten over de sterarchitect? Bekijk de nieuwe LOBBY via deze link. Het gaat om iconisch en deugdzaam onroerend goed. En dat betekent Gehry!
Laten we ons ondertussen de volgende fundamentele vraag stellen: wanneer krijgen we voor Brussel een grootschalig architectuurproject te zien dat zijn stempel zal drukken op de komende decennia, zo niet eeuwen?